Adwokat Szymon Dubel
kom. 795 11 75 74
www.adwokat-dubel.pl
www.facebook.com/adwokatdubel/
ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
_____________________________
Zniesienie współwłasności rzeczy
Tematyka
ta jest o tyle ważna i istotna, że przepisy dotyczące zniesienia współwłasności
stosuje się również odpowiednio do postępowania w sprawach o dział spadku jak i
w sprawach o podział majątku wspólnego małżonków. Zwracam uwagę, że artykuł
niniejszy nie obejmuje zagadnień związanych ze zniesieniem współwłasności
gospodarstwa rolnego z uwagi na ich specyfikę, która wymaga osobnej publikacji.
Legitymowanym czynnie do żądania
zniesienia współwłasności jest każdy ze współwłaścicieli rzeczy. Powyższe uprawnienie
współwłaściciela może być umownie wyłączone jednakże na czas nie dłuższy niż 5
lat. Co więcej, w ostatnim roku tego okresu można termin ten przedłużyć na kolejne
lat 5. Z natury rzeczy więc współwłasność jest stanem tymczasowym i nietrwałym,
a zatem jeżeli jesteśmy współwłaścicielami rzeczy, prędzej czy później
przyjdzie czas kiedy koniecznym będzie przystąpienie do zniesienia z własnej
lub z inicjatywy innych współwłaścicieli.
Zniesienie współwłasności może
nastąpić w drodze umowy lub przeprowadzenia postępowania sądowego. Tylko jeżeli
wszyscy współwłaściciele są zgodni nic nie stoi na przeszkodzie aby
współwłasność została zniesiona mocą umowy pomiędzy stronami. W takim wypadku
sposób zniesienia współwłasności może być dowolny i co do zasady nie jest
narzucany przez ustawodawcę, aczkolwiek swoboda ta może być jednak w niektórych
przypadkach ograniczona przez szczególny przepis prawa. Przypominam również, że
jeżeli przedmiotem współwłasności jest nieruchomość to umowa pomiędzy stronami
musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego i to pod rygorem jej nieważności.
Decydując się zatem na taką możliwość należy liczyć się z kosztami
notarialnymi.
Drugim sposobem zniesienia współwłasności
jest jej zniesienie w drodze postępowania sądowego. Opcję tę również mogą wybrać
zgodni współwłaściciele bowiem w takim wypadku poniosą niższą od standardowej
opłatę sądową wynoszącą aktualnie 300 zł. Jest to tzw. wniosek ze zgodnym
projektem zniesienia współwłasności, który to projekt jeżeli dotyczy
nieruchomości powinien jednak być zaznaczony na planie sporządzonym według
zasad obowiązujących przy oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych. W
takim wypadku sąd oceni jedynie czy projekt podziału nie sprzeciwia się prawu
ani zasadom współżycia społecznego, czy też nie narusza w sposób rażący
interesu osób uprawnionych, a następnie wyda stosowne postanowienie.
Jeżeli pomiędzy współwłaścicielami
istnieje konflikt, a chcemy dokonać zniesienia współwłasności, nie pozostaje
nam nic innego jak wnieść właściwy wniosek do sądu zawierający naszą propozycję
wyjścia ze stosunku współwłasności rzeczy. W takim jednak wypadku należy liczyć
się z wyższą opłatą sądową w kwocie 1000 zł.
Istnieją następujące sposoby
zniesienia współwłasności: 1) podział rzeczy wspólnej, chyba że byłby on
sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem
rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne
zmniejszenie jej wartości. W takim przypadku wartość poszczególnych udziałów
współwłaścicieli winna być wyrównana przez odpowiednie dopłaty pieniężne. 2) Jeżeli
podział jest niemożliwy, rzecz może zostać przyznana stosownie do okoliczności
jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem odpowiedniej spłaty pozostałych. 3) Wreszcie
trzecim sposobem jest sprzedaż rzeczy stosownie do przepisów kodeksu
postępowania cywilnego i rozdysponowanie uzyskanej kwoty pomiędzy uczestnikami
postępowania w stosunku do ich udziałów. Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub
spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin
uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia.
Pamiętajmy, że znosząc
współwłasność, sąd rozstrzyga także o roszczeniach współwłaścicieli z tytułu
nakładów poczynionych na wspólną rzecz i z tytułu korzystania przez nich z
rzeczy wspólnej w zakresie szerszym, niż to wynika z ich udziałów (uchwała Izby
Cywilnej SN z dnia 22 marca 1991 r., III CZP 17/91, OSNC 1991, nr 10, poz.
119). Powyższe jest niezwykle istotne, gdyż zgodnie z art. 618 § 3 kpc, Po
zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności były
współwłaściciel nie może już dochodzić roszczeń o prawo żądania zniesienia
współwłasności, o prawo własności, jak również wzajemnych roszczeń
współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy i to nawet jeżeli roszczenia te nie
były zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności. Istotnym jest zatem
aby wszelkie roszczenia w tym zakresie zostały zgłoszone na czas w toku
postępowania sądowego.
_____________________________
Adwokat Szymon Dubel
kom. 795 11 75 74
www.adwokat-dubel.pl
www.facebook.com/adwokatdubel/
ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
_____________________________