Nabycie własności przez Zasiedzenie

_____________________________
Adwokat Szymon Dubel
kom. 795 11 75 74
www.adwokat-dubel.pl
www.facebook.com/adwokatdubel/

ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
_____________________________


Nabycie własności przez Zasiedzenie


Większości osób instytucja Zasiedzenia kojarzy się jedynie z możliwością nabycia własności nieruchomości, podczas gdy dotyczy ona (z pewnymi jednak wyjątkami) również i ruchomości. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć Państwu tę tematykę.

Zasiedzenie jak już wyżej wskazano jest jednym ze sposobów nabycia własności rzeczy. Istotnym dla prawidłowego zrozumienia instytucji Zasiedzenia jest poznanie na czym polega „posiadanie rzeczy” w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego.

Posiadanie to stan faktyczny wyrażający się w fizycznym władaniu rzeczą. Stan ten składa się z dwóch elementów, a mianowicie: fizycznego władztwa nad rzeczą (corpus), któremu towarzyszy również manifestowany zamiar (animus) wykonywania tego władztwa dla siebie. Brak drugiej z wyżej wymienionych przesłanek oznacza, że nie mamy do czynienia z Posiadaniem lecz z Dzierżeniem, a zatem wykonywaniem władztwa nad rzeczą ale już za kogoś innego (por. treść art. 338 kc).

Nadto, wyróżniamy również dwa rodzaje posiadania: posiadanie samoistne i posiadanie zależne. To pierwsze to posiadanie rzeczy w sposób w jaki włada nią właściciel. Natomiast posiadanie zależne to posiadanie z którym łączy się określone władztwo lecz nad rzeczą cudzą. Dla przykładu można tu wymienić najemcę lokalu, który wynajmuje nieruchomość mając jednak świadomość, że włada cudzą rzeczą.

Przedstawienie Państwu powyższego rozróżnienia na posiadanie samoistne oraz zależne było niezbędne dla wyjaśnienia instytucji Zasiedzenia, gdyż zgodnie z art. 172 kc, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. W złej wierze własność nieruchomości zostaje nabyta przez posiadacza samoistnego po upływie lat trzydziestu.

Zważywszy na powyższe, dla Zasiedzenia istotne zatem jest jedynie posiadanie samoistne. Tytułem przykładu, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 maja 2016 r., sygn. akt V CSK 590/15, stwierdził, że posiadacz musi zachowywać się jak właściciel i wyrażać zainteresowanie gruntem, co do którego rości sobie pretensje. Tym samym nawet wykazanie przez niego zgody obecnego właściciela „zasiadywanej” działki, na koszenie trawy i porządkowanie nie wystarcza do uznania, że korzystanie z działki w ten sposób może prowadzić do jej zasiedzenia. Takie dysponowanie nieruchomością, nawet za zgodą właściciela, może być określone jedynie jako posiadanie zależne nieprowadzące w rezultacie do zasiedzenia.

Co zaś do rzeczy ruchomych to posiadacz niebędący właścicielem nabywa własność ruchomości, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze. Tym samym (inaczej niż przy nieruchomościach) nie jest możliwym zasiedzenie rzeczy ruchomych w złej wierze. Nadto, zgodnie z art. 174 § 2 kc, nie jest również możliwym zasiedzenie ruchomości wpisanych do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury.

Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy zainteresowany. Jeżeli chodzi o zasiedzenie nieruchomości, to sądem wyłącznie właściwym w sprawie jest sąd miejsca jej położenia i to tam składamy wniosek spełniający nakazane prawem wymagania formalne. Nadto, zgodnie z art. 40 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2016.623 z dnia 2016.05.05 z późn. zm.) kierując do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie należy liczyć się z opłatą stałą w kwocie 2000 złotych. Pamiętajmy, że w postępowaniu takim należy w sposób przekonujący sąd udowodnić zasiedzenie przez Państwa nieruchomości, co wiąże się z odpowiednim sformułowaniem wniosków dowodowych.

_____________________________
Adwokat Szymon Dubel
kom. 795 11 75 74
www.adwokat-dubel.pl
www.facebook.com/adwokatdubel/

ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
_____________________________

Darowizna i możliwość jej odwołania z powodu niewdzięczności

_____________________________
Adwokat Szymon Dubel
kom. 795 11 75 74
www.adwokat-dubel.pl
www.facebook.com/adwokatdubel/

ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
_____________________________


Darowizna i możliwość jej odwołania z powodu niewdzięczności

Mało która, nieposiadająca wykształcenia prawniczego osoba wie, że darowizna nie jest, jakby się z pozoru wydawało, jednostronną czynnością lecz jest to dwustronna umowa zawierana pomiędzy darczyńcą a obdarowanym.

Na mocy umowy darowizny, darczyńca zobowiązuje się do jednostronnego bezpłatnego świadczenia kosztem swojego majątku na rzecz obdarowanego, przy równoczesnym braku nałożenia na tego drugiego obowiązku świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Pomimo że świadczenie jest jednostronne, to obdarowany również musi jednak złożyć oświadczenie woli, że przedmiotową darowiznę przyjmuje. Oświadczenie to może oczywiście zostać złożone w sposób dorozumiany, np. poprzez objęcie w posiadanie przedmiotu darowizny. Umowa darowizny jest bowiem umową konsensualną, co oznacza, że wywołuje ona skutki prawne dopiero z chwilą złożenia zgodnych oświadczeń woli przez strony.

Cechą charakterystyczną umowy darowizny jest jej nieodpłatny charakter. Wskazać w tym miejscu wypada, że nieodpłatne świadczenie darczyńcy, które stanowi akt szczodrobliwości, nakłada jednak na obdarowanego etyczny obowiązek wdzięczności, co nie zawsze jest później respektowane przez osoby które przyjęły darowiznę.

Powyższe wynika wprost z treści art. 898 kc. W tym też przepisie ustawodawca przewidział dla darczyńców urażonych zachowaniem obdarowanych, możliwość odwrócenia skutków prawnych dokonanej zbyt pochopnie czynności. Zgodnie z powyższym przepisem, darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Tym samym, w razie naruszenia przez obdarowanego jego powinności, darczyńcy przysługuje prawo odwołania darowizny. Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Zwykle jednak pomimo prawidłowego złożenia oświadczenia woli o odwołaniu darowizny, obdarowany nadal nie chce wydać przedmiotu darowizny. W tym celu należy zwrócić się do sądu – ten bowiem w przypadku stwierdzenia rażącej niewdzięczności może nakazać zwrot przedmiotu darowizny.

Pojęcie rażącej niewdzięczności nie zostało zdefiniowane w kodeksie. To rolą sądu orzekającego w sprawie o odwołanie darowizny jest dokonanie oceny czy w realiach konkretnej sprawy zachowanie osoby obdarowanej kwalifikuje się jako rażąca niewdzięczność. Tytułem zilustrowania ciekawym i dość kontrowersyjnym przykładem, Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 31.03.2016 r. sygn. II C 210/15 orzekł, że kochanka, która otrzymała od partnera darowiznę w postaci samochodu nie dopuszcza się rażącej niewdzięczności przez to, że zakochała się w innym mężczyźnie i odeszła od dotychczasowego partnera zatrzymując samochód. Reasumując, rażącą niewdzięcznością są z reguły zachowania wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę, a co ważne – zachowania które wystąpiły już po zawarciu umowy.

Odwołanie darowizny z powodu niewdzięczności nie musi być wykonane wyłącznie przez darczyńcę. Może ono również zostać dokonane przez jego spadkobierców, w szczególności gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.

Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Ponadto podkreślić należy, że darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. To samo dotyczy przypadku jeżeli darowizna czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego.

_____________________________  

Adwokat Szymon Dubel
kom. 795 11 75 74
www.adwokat-dubel.pl
www.facebook.com/adwokatdubel/

ul. Karola Miarki 17
44-330 Jastrzębie-Zdrój
_____________________________